نویسنده: رامین رامین نژاد



 
حضرت حجی (علیه السلام) از پیامبران الهی است. نام آن حضرت در قرآن کریم نیامده، ولی در کتاب حجی نبی (علیه السلام) 9 بار از او نام برده شده (1) و در انجیل برنابا نیز از او با عنوان «حجی نیکوکردار» یاد شده است.(2) موطن حضرت حجی بیت المقدس بود. در انجیل برنابا آمده است که «حَجَّی از شاگردان عوبدیای نبی بود... حَجَّی 15 سال داشت که از پیش اِنالوث درآمد تا خدمت کند عوبدیای پیغمبر را بعد از آن که میراثیه خود را فروخت و به فقرا بخشید و عوبدیای پیرمرد که تواضع حجی (علیه السلام) را دید، او را به منزله ی کتابی قرار داد برای تعلیم شاگردانش... وقتی عُوبَدیا می خواست کسی را تعلیم کند که چگونه نماز بخواند، حَجَّی نبی را می خواست و می فرمود: بخوان نماز خود را تا هرکسی سخن تو را بشنود».(3)
حضرت حَجَّی (علیه السلام) و حضرت زکریای دوم (علیه السلام) قوم بنی اسرائیل را که توسط داریوش هخامنشی از اسارت کلدانیان رهانیده شده بودند، تشویق کردند تا عمارت ویران شده ی معبد سلیمان را در بیت المقدس بازسازی کنند. بر اساس گاه شماری کتاب مقدس، این واقعه به سال 516 ق.م تخمین زده می شود. در کتاب مقدس سخنی درباره مدفن حضرت حَجَّی (علیه السلام) به میان نیامده، اما در نوشته های رابی سلیمان بن شمعون به سال 1422 م / 820 ش آمده است که «من در کتابی یافتم که... در کوه زیتون غاری است که حَجَّی پیغمبر و رَبَّان یوحَنَّان زَکی در آن مدفون اند».(4) کوه زیتون که در حومه شرقی بیت المقدس قرار گرفته، مدفن بسیاری از پیامبران الهی (علیه السلام) است و به نوشته ی انجیل برنابا در همین مکان بود که جبرئیل بر حضرت عیسی (علیه السلام) فرود آمد، در حالی که او برای چیدن زیتون به بالای کوه آمده بود.(5) امروزه تمامی ارتفاعات کوه زیتون با عمارت های مختلفی همچون کلیسا و کنیسه و آرامگاه پوشانده شده و بسیار مورد توجه زائران و گردشگران است. مزاری منسوب به حضرت حجی (علیه السلام) در این کوه وجود دارد.
جالب آن است که مزاری منسوب به حضرت حجی (علیه السلام) در ایران واقع شده است. پس از گذر از کوچه پس کوچه های خیابان باباطاهر در شهرستان همدان به «مسجد پیغمبر» که مزار منسوب به حَجَّی (علیه السلام) را در خود جای داده، می رسیم. گفته می شود که این مسجد، قدمتی بیش از 500 سال دارد.
مسجد پیغمبر دارای رواق های متعدد و ستون های قطور سنگی می باشد و ضریح منسوب به حضرت حجی (علیه السلام) در گوشه آن واقع شده است. ابعاد این ضریح چوبی و مشبک 2/20×2×1/50 متر است و تزیینات چندانی ندارد. در میان ضریح مطهر، قبری وجود دارد به ارتفاع 30 سامتی متر که روی آن با پارچه های مخمل پوشانده شده است؛ عطردانی سنگی و قدیمی نیز بر روی قبر قرار داده اند. بر ضریح مطهر آن حضرت، تذکره ای آویخته اند که نسخه ی اصلی آن متعلق به دوره صفویه بوده و در تاریخ 1344/8/22 ش توسط «ع ــ عیوقی همدانی» بازنویسی و بر ضریح مطهر نصب گردیده است و در آن شرحی از نبوت آن پیامبر خدا را با این عبارت ها مکتوب کرده اند: «بسمه تعالی. السلام علیک یا نبی الله و رحمة الله و برکاته. حَجَّی یا حَکَّی علی نبینا و آله و علیه السلام از انبیاء محترم بنی اسرائیل و آن حضرت قبل از حضرت زکریای اول و بعد از حضرت مُرْدخای علی نبینا و آله و علیهما السلام در عهد داریوش دوم، چهار هزار و نهصد و شش سال بعد از هبوط حضرت آدم و ششصد و هفتاد و پنج سال قبل از حضرت عیسی علی نبینا و آله و علیهما السلام به نبوت و دعوت از جانب پروردگار مبعوث گردید و کتاب نبوت آن حضرت مشتمل بر دو فصل است که در تورات صفحه 1366 به بعد ذکر شده است و کلمات آن تماماً مربوط به ترغیب و واداشتن بنی اسرائیل به تعمیر مسجدالاقصی می باشد و آنچه از تاریخ برمی آید و یهود هم به آن قائل اند این است که این پیغمبر محترم و مُردخای در زمان بُختُ النَّصر به عنوان اسارت به ایران آمده و در شهرستان همدان مدفون گردیده اند. مورخه رجب یک هزار و هشتاد و پنج».
مسجد پیغمبر در سال 1379 ش مرمت گردید و سنگ تعمیری با این شرح بر دیوار مسجد نصب شده است: «مسجد پیغمبر از آثار و بناهای ارزشمند و قدیمی همدان می باشد که در سال امام علی (علیه السلام) به همت امنای مسجد و مردم نیکوکار مرمت شد. وضوخانه و دستشویی های جدید بنا گردید. امید آن که بانیان خیّر از عبادات این مکان مقدس بهره مند گردند. آمین یا رب العالمین. سال 1379 شمسی».

پی نوشت ها :

1ــ کتاب مقدس، کتاب حجی، 1/1، 3، 12، 13؛ 10/2، 13، 14، 20؛ انجیل برنابا، 21/187؛ 11/185 و...
2ــ انجیل برنابا، 21/187.
3ــ انجیل برنابا، 11/186، 13.
4ــ تلمود، 228.
5ــ انجیل برنابا، 1/10ــ3.

منبع: رامین نژاد؛ رامین، (1387)، مزار پیامبران، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی، چاپ اول.